Baardman

De baardman, meestal het baardmannetje genaamd (Panurus biarmicus) is een zangvogel uit de familie van de Panuridae; een familie met maar één soort. Deze familie heeft samen met de leeuweriken een gezamenlijke voorouder. Hij leeft in de rietlanden.

Kenmerken

Het verenkleed heeft een oranjebruine kleur. Het mannetje heeft opvallende baardstrepen. Het vrouwtje verschilt van het mannetje door het ontbreken van de grijze kop en de kenmerkende baardstrepen. Ze hebben een lange staart, een dunne, spitse snavel en korte poten. De lichaamslengte bedraagt 12 tot 15 centimeter.^[

Het baardmannetje leeft van insecten en spinnen, maar gaat in de winter over op rietzaad. Een late vorstperiode kan dit vogeltje fataal worden.

Voortplanting

Deze vogels zijn monogaam. Ze brengen 3 tot 4 broedsels per jaar groot, die door beide geslachten bebroed en gevoerd worden. Ze kunnen jaarlijks wel 20 jongen grootbrengen. De 4 tot 7 eieren zijn witachtig en donkergetekend en worden in 12 tot 13 dagen uitgebroed.

Verspreiding en leefgebied

Deze soort komt voor in Europa en Azië, van Mandsjoerije via Centraal-Azië tot aan Rusland en Zuid-Europa in rietvelden, aan de oevers van meren en aan de rand van dicht met riet begroeide moerassen.

De soort telt 3 ondersoorten:

• P. b. biarmicus: van westelijk, centraal en zuidelijk Europa tot zuidwestelijk Rusland, de Balkan en westelijk Turkije.
• P. b. kosswigi: zuidelijk-centraal Turkije.
• P. b. russicus: van oostelijk-centraal en oostelijk Europa via zuidelijk Rusland tot noordoostelijk China, [Mongolië]], Kazachstan en centraal Turkije.

Status en voorkomen in Nederland en Vlaanderen

Deze vogel was voor 1950, toen hij nog gewoon baardmees heette, een zeldzame broedvogel van rietmoerassen. Toen in de loop van de jaren 1960 en 1970 in Flevoland enorme rietmoerassen ontstonden, explodeerde de populatie. Op het hoogtepunt in de periode 1973-1975 werd het aantal broedparen geschat op 7000. Daarna volgde een daling, dat kwam doordat in Flevoland rietland werd omgezet in akkerland en door een paar strenge winters. Tussen 1987 en 1995 schommelde het aantal broedparen tussen de 300 en 1700. Volgens SOVON daalde in de periode 1990-2007 het aantal broedparen significant. Rond 2000 broedden er nog ongeveer 1200 tot 2000 paar in Nederland. Het baardmannetje is in 2004 niet op de Nederlandse rode lijst gezet. Deze fraaie zangvogel staat wel op de Vlaamse rode lijst als zeldzaam, hij broedde daar tussen 2003 en 2005 in het havengebied van Zeebrugge.Het baardmannetje staat als niet bedreigd op de internationale rode lijst van de IUCN.

Broeden
Broedt van eind maart – april en heeft 2 en soms 3 legsels met meestal 5-7 eieren, soms tot 12. In één jaar kan een paartje tot wel 20 jongen grootbrengen. Broedduur: 12-13 dagen, Het nest wordt gemaakt in dichte riet- en zeggevegetatie, meestal laag bij de grond. De jongen zitten 13-14 dagen op het nest voor ze uitvliegen.

Leefgebied
Broedt in uitgestrekte rietvelden met veel jong riet, langs rivieren en meren. Zwerft in de winter in groepjes en kunnen dan ook worden gevonden in kleinere rietvelden.
Voedsel
In de zomer insecten zoals libellen, muggen, spinnen etc. In de winter zaad van riet en rietgras.
Vogeltrek
De baardmannen blijven normaal gesproken in Nederland. Na de broedtijd zwerven groepjes baardmannen rond buiten hun directe broedgebieden, zo kunnen ook nieuwe broedplekken ontstaan vanuit het brongebied. Vogels die wegtrekken doen dat vanaf september en keren terug vanaf maart. In de jaren zestig en zeventig kende Nederland zo veel baardmannen dat er populatiedruk ontstond en vogels uitzwermden over heel West- en Midden-Europa.

(Tekst bron: nl.wikipedia.org)

(bron: wmnatuurfotografie.nl)